محیط طبیعی و جغرافیایی

که شامل اموری مانند نوع آب و هوا و منطقه جغرافییایی که فرزند در آن رشد می نماید، درصد پاکی یا آلودگی محیط زیست، مقدار انس فرزند با طبیعت، شهر به لحاظ بودن و یا نبودن و … میشود که در چگونگی رشد و نمو فیزیکی، عقلانی و حتی اخلاقی فرزندانمان تاثیری فراوان دارد و نیز در شکل گیری ساختمان بدنی، قیافه و چهره ظاهری، روحیات معنوی و مذهبی، میزان درایت استعدادهای هوشی، تعیین سن بلوغ و… نقش آفرین است(همان، ص83)

محیط انسانی و اجتماعی

از این میان، تاثیر محیط خانواده بر تربیت و شکل گیری شخصیت فرزند، بسی فزون تر و چشم گیرتر است.این که محیط خانواده برای فرزند تا چه حد لبریز از محبت و سرشار از شور و نشاط باشد این که پدر و مادر تا چه میزان نسبت به یکدیگر و فرزندانشان دارای حس تفاهم، سازگاری و حرمت گذاری باشند این که والدین و دیگر اعضای خانواده واجد چه فضیلت ها و رذلیت های اخلاقی باشند و… نخستین و پر دوام ترین آثار را بر تربیت کودک بر جا می گذارند. از خانواده که بگذاریم محیط های گوناگون دیگری همچون محل زندگی، محیط تعلیم وتربیت، محیط کار، مساجد، مجالس علمی و محافل دینی و مذهبی، اماکن مقدس زیارتی و عرصه-های سیاسی و اجتماعی جامعه، رسانه ها و دوستان و … میتواند بر تربیت فرزند تاثیر گذار باشد(همان،ص84-86).