از اهل بیت(ع)روایت شده است—البته آنان بدانچه دربیت می گذرد داناترندوبه شناخت شوون اختصاصی پیامبر نزدیک تر-بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله)دربیست وهفتم جب بوده است.این قول مشهوراست.بلکه مجلسی،ادعای«اجماع شیعه»رابرآن نموده است واز غیر شیعه نیز روایت شده است.[۱]

گفته شده:پیامبر(ص)درماه رمضان مبعوث شد؛اما درتعیین روزآن اختلاف کردند[۲]درقولی آمده؛بعثت آن حضرت درماه ربیع الاول بوده است که درتعیین روزآن نیز اختلاف کردند.[۳]

کسانی که معتقدندبعثت پیامبر (ص)درماه مبارک رمضان بوده نه رجب،چنبن استدلال می کنندکه بعثت اوبا قرآن بوده است وقرآن  بوده است وقرآن درماه رمضان نازل شد.

خدامی فرماید:«ما درشب قدرقرآن رابرتو نازل کردیم.»[۴]

ونیز فرمود:«ماه رمضان،که قرآن درآن نازل گشت »[۵]

اینجا اشکالی درباره ی نزول قرآن وجود دارد که باید به آن اشاره شود که بطورخلاصه ،دوآیه پیشین اگرچه بنابه یکی ازدواحتمال هردودلالت دارندکه قرآن،یک مرتبه نازل گشته است امااین آیه:«وقرآنی که جدایش ساختیم تا آن رابادرنگ،برمردم قرائت نمایی؛وماآن رانازل نمودیم نازل کردنی .» [۶]

دلالت می کندکه نزول قرآن،تدریجی بوده است؛زیراواژه «نزل»برتدریجی بودن دلالت می کندودرآیه های قبل واژه «انزل»بکاررفته که دلالت بردفعی بودن(یکباره)می کند.

بعلاوه این فرموده:«کسانی که کافرشدند گفتند:چراقرآن بهیکباره براو نازل نشد.»[۷]

همچنین نباید از یاد ببریم که برخی از آیات به«حوادث آنی زمانی»مربوط اند؛همانند این فرموده خداوند:«خداوندقول آن راکه باتو، درباره ی همسرش،مجادله می نمود شنید.»[۸]

وماننداعتراض کافران که درآیه پیش ذکر شد ودیگر موارد.

گذشته از اینهاتاریخ شاهدهای بسیار داردکه نزول قرآن،به صورت تدریجی،درمدت23سال دعوت پیامبرانجام گرفته است.{پس چه باید کرد آیا نزول دفعی را پذیرفت یا تدریجی ؟} 

از اشکال چنین پاسخ داده اند : بر اساس روایات بسیاری ،نزول دفعی قران مربوط به«بیت المعمور»[۹]است. انگاه ،از انجا قران به تدریج بر رسول بزرگ اسلام (ص) نازل گردیده است [۱۰]در این صورت،نزول تدریجی از بیست و هفتم رجب شروع شده است [و با نزول دفعی به بیت المعمور ،در ماه رمضان،منافاتی ندارد]

جواب دوم :قران ،نخست تماما بر قلب پیامبر (ص)نازل گشت ،ولی حضرت مامور به تبلیغ نبود ؛سپس تدریجا  حسب مناسبتها نزول یافت و این نظریه،چه بسا شواهدی نیز دارد که مجال وا گویی انها نیست.[۱۱]نظریه ی سومی هم هست که میگوید :شروع نزول قران سه سال بعد از بعثت یعنی بعد از پایان دوران سری دعوت ؛چنانکه در پاره ای از روایات امده و برخی از انها بر ان تصریح دارند.[۱۲]بنابراین ،بین بعثت پیامبر(ص)در ماه رجب و نزول قران در ماه مبارک رمضان ،تنافی باقی نمیماند. 

ما میگوییم:

اولا:از بررسی ایات قرانی بدست میاید که بین ماده ی «انزالو تنزیل »فرقی نیست.

به عنوان نمونه در قران امده :«هرگز به بالا رفتنت باور نداریم . مگر بر ما کتابی بفرستی که ان را بخوانیم .»

[۱۳][در اینجا ماده نزل در نزول دفعی به کار رفته است .

همچنین ملاحظه می شود گاهی کلمه ی نزل و گاهی انزال در مورد «انزل من السما ماء طهورا »«از اسمان ،اب پاک فرو فرستادیم » به کار میرود. 

موارد اینچنین فراوان اند اینکه فرصت کاوش انهارا نداریم تمام اینها دلالت دارند که این تفاوت بین دو واژه صحت ندارد. برخی از محققین در اشاره به همین پاسخ گفته اند اگر بین انزال و تنزیل تفاوتی بود این فرمایش خداوند متعال  :«وقالوالولانزل علیه القران جمله واحده»[۱۴]،غلط باشد؛زیراجمع بین تنزیل تدریجی نزل ودفعی جمله واحده ممکن نیست.

ثانیا:این سخن که می گویندپیامبرباقرآن مبعوث شد ،مسلم نیست؛وروایات اهل بیت (علیهم السلام)که می گویند پیامبر(ص)درماه رجب مبعوث گشت ،میتوانند این گفته رامتزلزل کنند.[۱۵]

ثالثا:روایات دال برنزول قرآن به بیت المعمور نه راهی برای اثبات آنهااز طریق اهل بیت وجوددارد ونه اطمینان به صحت آنها،چنانکه شیخ مفید بیان فرموده است.[۱۶]

اما نزول قرآن یکبار ه برقلب پیامبر امری است مشکل که نمیتوان بدون دلیل از آن تبعیت کرد.

رابعا:ادعای نزول قرآن سه سال بعد از بعثت، به استناد آنچه رسید ه که ؛قرآن در مدت بیست سال نازل گشت ،قابل قبول نیست ؛زیرا ممکن است آن روایات ،براساس تقریب وتسامح بوده نه براساس تعیین دقیق زمان واین جزوعادت مردم است که شئ زاید ناچیز راحذف یا اضافه کنندواین نوع خبر خلاف واقع محسوب نمی‌شود،زیرا مقصود آنان گزارش تقریبی است نه دقیق!باوجوددرک شنونده ازاین نکته وتوجه او.نتیجه اینکه :اشکالی ندارد که پیامبر (ص)درماه رجب به نبوت مبعوث شده باشد—چنانکه اهل بیت(ع)بدان خبر داده اند—ودراین فرصت ازرجب  تا رمضان او آماده شده تاوحی قرآن رادریافت نماید

«سپس،نزول تدریجی قرآن،درماه رمضان شروع شده است.»[۱۷] 

[۱]-سیره حلبی،ج1،ص238،که از ابوهریره نقل میکند ؛سیره ییمغلطای،ص14،که از ککتاب«العتقی»-ازحسیننقل میکند؛متخب کنز العمال حاشیه مسنداحمد،ج3،ص362؛ابن شهر آشوب،مناقب،ج1،ص173؛وبحارالانوار،ج18،ص190و240.

[۲]-رجوع کنید به؛تاریخ طبری،ج2،ص44،؛سیره ابن هشام،ج1،ص256،؛تاریخ یعقوبی،چاپ صادر،ج2،ص23-22؛والبدایه والنهایه،ج3،ص6.

[۳]-المواهب اللدنیه،ج1،ص39،سیره مغلطای ،ص14؛تاریخ یعقوبی،ج2ص22؛التنبیه والشراف،ص198؛مروج الذهب،ج2،ص287؛سیره حلبی،ج1،ص238.

[۴]-قدر،1.

[۵]-بقره،آیه185.

[۶]-اسرا،آیه106.

[۷]-فرقان،آیه 32.

[۸]-مجادله،آیه 1.

[۹]-بیت المعمور،خانه یامسجد ی است که گفته انددرآسمان،به موازات خانه کعبه،بناشده است.

[۱۰]-تفسیرالمیزان،ج2،ص15.

[۱۱]-تفسیرالمیزان،ج2،ص18،تفسیرصافی،ج1،مقدمه نهم،زنجانی تاریخ القرآن،ص10.

[۱۲]-التهمید فی علوم القرآن،ج1،ص82-83،کافیج2،ص46،تفسیرالعیاشی،ج1،ص80،

صدوق،الاعتقادات،ص101،

بحارالانوار،ج18،ص253،مستدرک حاکم،ج2،ص610،الاتقان،ج1،ص39،

تفسیر شبر،ص350،البدایه والنهایه،ج3،ص4،

تایخ یعقوبی،ج2،ص34.

[۱۳]-اسرا،93.

[۱۴]-فرقان ،32.

[۱۵]-پیام رسالت 

[۱۶]-تحصیح الاعتقاد،ص58.

[۱۷]-مزمل،5.