کلید‌های کارشناسان در رابطه با تبلیغ دین در فضای مجازی
کلید‌های کارشناسان در رابطه با تبلیغ دین در فضای مجازی
-گروه فضای مجازی: یکی از ابزارهایی که امروز مخاطبان بی‌شماری را سمت خود جذب کرده، فضای مجازی است که همزمان با روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی گلچینی از سخنان کارشناسان و اساتید حوزوی را در رابطه با راهکارهای تبلیغ دین جویا شدیم.
از زمان شکل‌‌گیری اسلام برای گسترش و نهادینه کردن فرهنگ اسلامی روش‌های گوناگونی پیاده شد که در اکثر کشور‌های اسلامی بارزترین شیوه تبلیغ، منبر و خطبه‌هایی بود که در مساجد انجام می‌شد. شیوه‌های تبلیغ در ابتدا به صورتی بود که عالمی در مورد موضوعی خاص به سخنرانی می‌پرداخت و در آخر هم سوال‌های دیگران را پاسخ می‌داد. این روش تاکنون ادامه دارد و در بسیاری از مساجد نیز هنوز پرطرفدارترین روش تبلیغ دین است.
با پیشرفت تکنولوژی‌ها و تغییر ذائقه‌های جوامع به‌خصوص جوانان و خانواده‌های دهه‌های اخیر موضوع مهمی که در حوزه ترویج و تبلیغ دین مطرح است نحوه اجرای تبلیغ است و اینکه آیا روش‌های کنونی پاسخ نیازهای جوانان را در عرصه دین برآورده می‌کند یا خیر؟
این فرصت اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما روز قیامت سؤال خواهد کرد
یکی از این ابزارها که امروز مخاطبان بی‌شماری را سمت خود جذب کرده است فضای مجازی است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 19/7/91 در جمع علمای خراسانی جنوبی در این رابطه فرمودند: (رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست. می‌توانید یک کلمه حرف درست خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمی‌شناسید، برسانید؛…این فرصت اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما روز قیامت سؤال خواهد کرد)
اما اگر کسی می‌خواهد قدم در مسیر تبلیغ بنیان‌های دینی و مبانی معرفتی بگذارد، باید چه مسائلی را مد نظر قرار بدهد تا کار او تأثیر گذار باشد و بتواند قدمی در راه آشناکردن کاربران فضای مجازی با آنچه که به عنوان دین شناخته می‌شود، بردارد.
تبلیغ دین در فضای مجازی به واسطه راه‌اندازی اینترانت ملی میسر می‌شود
امروز اول تیرماه مصادف است با روز تبلیغات اسلامی است و همین امر بهانه‌ای شد تا نظرات مختلف برخی از کارشناسان که ایکنا با آنها در رابطه با تبلیغ دین در فضای مجازی و راهکارهای آن گفت‌وگو داشته است منتشر کنیم. در همین زمینه منصور واعظی، دبیر پیشین شورای فرهنگ عمومی کشور، ایجاد زیرساخت‌های بومی را بهترین راهکار عملی برای تحقق تبلیغ دین در فضای مجازی می‌داند و معتقد است: تبلیغ دین در فضای مجازی به واسطه راه‌اندازی اینترانت ملی و تولید محتوای بومی ـ اسلامی میسر خواهد شد.
متناسب با اقشار مختلف جامعه تولید محتوا داشته باشیم
واعظی معتقد است: باید متناسب با اقشار مختلف جامعه تولید محتوا در فضای مجازی داشته باشیم تا هیچ ایرانی برای رفع نیازهای اطلاعاتی به محتواهایی ورود نیابد که بخش قابل توجهی از آن با تهاجم فرهنگی و با اهداف سیاسی تولید می‌شود.
این رسالت را واجب کفایی است
در ادامه بحث به سراغ حجت الاسلام محمدهادی فضل الله نژاد، استاد حوزه و کارشناس فضای مجازی می‌رویم. وی با اشاره به این که رسالت تبلیغ دین در فضای مجازی بر عهده نهاد یا سازمان خاصی نیست، گفت: هر فرد که توانایی در این زمینه دارد، موظف به تبلیغ دین در این فضا است و این رسالت را واجب کفایی عنوان کرد.
نشناختن شرایط و فضای تبلیغ آفت اصلی تبلیغ دین
فضل الله نژاد از نشناختن شرایط و فضای تبلیغ به عنوان آفت اصلی تبلیغ دین در فضای مجازی یاد و بیان کرد: افراد حقیقی و حقوقی زیادی وجود دارند که انرژی و امکانات زیادی صرف می‌کنند ولی تلاش و فعالیتشان اثربخش نمی‌شود و انرژی، وقت و امکانات را هدر می‌دهند و به نتیجه مطلوب هم نمی‌رسند.
مخاطب امروز ما مخاطب همیشه نیست
در این زمینه حجت‌الاسلام محمدولی‌پور، معاون تبلیغ و تهذیب حوزه‌های علمیه استان لرستان هم با اشاره به ضرورت تبلیغ دین در فضای مجازی، می‌گوید: مخاطب امروزما مخاطب همیشه نیست و دیدگاه و نگرش او تغییر کرده چون دنیا درحال تغییر است و نباید این مهم را نادیده گرفت لذا باید به فراخور زمان و متناسب با نیازهای نوجوانان وجوانان از تکنولوژی روز و ابزارهای رسانه‌ای برای تبلیغ اینترنتی دین و هدایت و اصلاح و ارشاد جامعه بهره گرفت.
ناکارمدی روش‌های کلیشه‌ای و تکراری قدیمی در فضای مجازی
هچنین حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر منظوری، که از اساتید برجسته حوزه علمیه است با انتقاد از کسانی که از روش‌های قدیمی فضای حقیقی برای تبلیغ در فضای مجازی استفاده می‌کنند، گفت: متأسفانه برخی، از روش‌های کلیشه‌ای و تکراری قدیمی در فضای مجازی برای جذب جوانان استفاده کرده و انتظار دریافت نتایج مثبت را دارند.
هنگامی کشور پیشرفت می‌کند که مبلغ دینی هم با آن پیشرفت کند
این محقق و نویسنده مذهبی ادامه می‌دهد: فعالیت‌ها و شیوه تبلیغ و ترویج گذشته دیگر کارآمد نیست و باید از روش‌های جدید دیگری برای هدایت جوانان استفاده کرد. هنگامی کشور پیشرفت می‌کند که مبلغ دینی هم با آن پیشرفت کند. اگر می‌خواهیم جوانان از دین گریزان نباشند، باید از کلیشه‌ای بودن گذر کنیم و برنامه‌هایمان را طبق موقعیت روز و امکانات آن پیاده‌سازی کنیم.
فضای مجازی بهترین راه برای ترویج دین
حجت‌الاسلام والمسلمین میثم امرودی، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، با اشاره به ترویج کارآمدی دین در مدیریت جامعه با استفاده از فضای مجازی معتقد است: فضای مجازی ابزاری برای ترویج موضوع دین است و متدینان، افراد عالم، اندیشمندان و حوزویان باید این موضوع را ترویج دهند و ابزار فضای مجازی بهترین راه برای ترویج این موضوع است.
تبلیغ در فضای مجازی خارج از فضای احساسی باشد
حجت‌الاسلام امرودی در ادامه می‌گوید: باید در فضای مجازی به گونه‌ای عمل کنیم که خارج از فضای احساسی باشد زیرا وقتی می‌خواهیم درباره دین صحبت کنیم، خارج از احساس باشد، قطعا ماندگارتر خواهد بود.
حجت‌الاسلام خدامراد سلیمیان، هم که مدیر گروه قرآن و حدیث پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، است در توضیح تبلیغ دینی در فضای مجازی می‌گوید: فضای مجازی به عنوان ابزار نوینی در عرصه مجازی زمینه را برای ترویج و تبلیغ علوم اسلامی فراهم کرده‌است.
ارزیابی به نسبت مثبت است
وی ارزیابی خود را با پیش فرض اینکه تبلیغ دینی در این فضا یک ضرورت محسوب شده، اینگونه بیان کرد: با توجه به محدودیت‌ها و شرایطی که حاکم در فضای تبلیغ دینی بوده و دشمن هم در این زمینه فعالیت‌های چشم‌گیری داشته ارزیابی به نسبت مثبتی است.
فضای فعالیت در فضای مجازی فضایی متراکم است
در خاتمه به سخنان حجت‌الاسلام خاموشی، عضو شورای عالی فضای مجازی و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی مبنی بر لزوم تلاش روزافزون برای عرضه اثرگذار اندیشه ناب اسلامی در فضای مجازی می‌پردازیم.
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) با بیان این مطلب اظهار کرد: فضای فعالیت در این زمینه فضایی متراکم است و افراد زیادی از حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، نویسندگان و پژوهشگران در حال تلاش و فعالیت هستند و پاسخگویی‌های متقن دارند.
عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه تلاش و فعالیت در حوزه فضای مجازی یک نبرد است، عنوان کرد: جبهه مهاجم فعالیت خود را دارد، ما هم باید برای عرضه فکر خود تلاش کنیم.
تبلیغ اسلامی در فضای مجازی نیازمند یک جهاد و حرکت خود‌جوش است
در آخر باید بگوییم که فضای مجازی با تمامی گستردگی‌اش و با وجود امکاناتی که در آن وجود دارد، زمینه بسیاری را برای تبلیغ اسلامی فراهم کرده است اما در کنار وجود زمینه مناسب، تبلیغ اسلامی نیازمند یک جهاد و حرکت خود‌جوش است و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد نمی‌توان به آن نتیجه‌ای که رهبر معظم انقلاب انتظار دارند دست پیدا کنیم.
