نیکی به والدین بعداز توحید
درچند سوره از قرآن کریم،دستورنیکی بهوالدین بلافاصله بعدازتوحیدآمده است.این هم ردیف بودن،بیانگرمیزان احترام قرآن نسبت به والدین است.پیمانی که خداوندازبنی اسرائیل گرفته بود این که جز خدای یگانه راعبادت نکنندوبه پدرومادراحسان کنند:
سوره مبارکه بقره،آیه83(لاتعبدون الاالله وبالوالدین احسانا)جزخدای رانپرستیدوبه پدرومادرنیکی کنید.
سوره مبارکه نسا،آیه36(واعبدوا الله ولاتشرکوا به شیئاوبالوالدین احسانا)وخدارابپرستیدوچیزی راشریک اوقرارندهیدوبه پدرومادرنیکی کنید.
سوره مبارکه انعام،آیه151(الاتشرکوابه شیئاوبالوالدین احسانا)چیزی راشریک اوقرارندهیدوبه پدرومادر نیکی کنید.
قرآن کریم،عالی ترین آموزش اخلاقی را،که درحقیقت کامل ترین منشور اخلاقی بشر است،به جهانیان عرضه کرده است.
سوره مبارکه لقمان،آیه14(ان اشکرلی ولوالدیک)[به انسان سفارش کردیم که]برای من وپدرومادرت شکرگزاری کن.
امام رضا(علیه السلام)دراین مورد میفرمایند:«ان الله عزوجل امر…بالشکرله وللوالدین فمن لم یشکروالدیه لم یشکرالله»(جامع احادیث الشیعه،ج 26:ص912)«خدای عزوجل دستورداد…به سپاس گزاری ازخودوپدرومادر.پس کسی که ازپدرومادرخودسپاس گزاری نکند،ازخداوندسپاس گزاری نمی کند.»
خداوندمتعال درسوره احقاف،انسان رابه احسان درحق پدرومادرتوصیه می فرمایدودرادامه ی آیه،به طورویژه ،دلایل لزوم حق شناسی دربرابرمادررابیان می کند:سوره مبارکه احقاف،آیه15(ووصیناالانسان والدیه احساناحملته امه ووضعته کرهاوحمله وفصاله ثلاثون شهرا)
مابه انسان سفارش کردیم که به پدروپدرومادرنیکی کند.مادرش،اوراباتحمل مشقت بادارشدواورابارنج وزحمت به دنیاآورد.
نکته قابل توجه این است که خداوندابتدابه نیکی کردن نسبت بهپدرومادردستورمی دهد،سپس مشکلات وناراحتی های مادررابیان میکند.چنانکه گویی هدف اصلی فرزندان برای نیکی کردن،دردرجه اول مادراست.اگرصبوری مادر،دربرابرسختی های دوران باردای وپذیرش ناگواری های طاقت فرسای دوران شیردهی وتربیت فرزندنبود،شایدبه این شدت ،احسان نسبت به والدین حکم نمی شد.
واژه ی «وصینا»درآیه ذکرشده اشاره به این دارد که مساله ی نیکی به پدرومادرازاصول انسانی است وحتی کسانی که پای بند دین ومذهب خاصی نیستندنیزطبق فطرت خویش،نیکی بهوالدین راامری پسندیده می دانند.تعبیر«احسان» نیزدرآیه ی مذکوراشاره به این موضوع داردکه بایددرمقابل خدمات بزرگ پدرومادر،نیکی های بزرگ وبرجسته انجام شود.شرح مشتقات ممادردرراه پرورش فرزند،هم به خاطراین است که محسوس تروملموس تراست وهم به دلیل اینکه زحمات مادردرمقایسه باپدرازاهمیت بیشتری برخوداراست.