صدق لسان به چه معناست؟!

رُوِی عَن مُوسَی بنِ جَعفَرٍ(عَلَیهِمَا السَّلَامُ) قَالَ:
مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَکی عَمَلُهُ وَ مَنْ حَسُنَتْ نِیتُهُ زِیدَ فِی رِزْقِهِ وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإِخْوَانِهِ وَ أَهْلِهِ مُدَّ فِی عُمُرِهِ.[1]
ترجمه حدیث: روایت از موسی بن جعفر (صلوات الله علیه) منقول است که حضرت به هشام بن حکم فرمودند: ای هشام! هر که راستگو باشد، اعمال نیک او فزونی گرفته و اعمالش پاکیزه می‌گردد، و هر که خوش‌نیت باشد روزی‌اش زیاد می‌شود و هر که به برادران و به خانواده خود نیکوکار باشد عمرش زیاد می‌شود.
شرح حدیث: «مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَکی عَمَلُهُ». «صدق لسان» یعنی اینکه فرد مقید باشد دروغ نگوید و آنچه می‌گوید راست باشد. «زَکی» هم دو معنا دارد؛ هم به معنای افزایش است و هم به معنای پاکیزگی است.
بنابر این، راست‌گویی بر روی اعمال انسان دو اثر دارد: 1- بر اعمال نیک انسان می‌افزاید. 2- عمل انسان را هم پاکیزه می‌کند. یعنی عمل زشت از انسان سر نمی‌زند. چه بسا مراد امام کاظم(علیه السلام) هر دو معنا است.
«وَ مَنْ حَسُنَتْ نِیتُهُ زِیدَ فِی رِزْقِهِ». اگر نیت کسی از نظر درونی همیشه نیت خیر باشد و حسن نیت داشته باشد، این موجب می‌شود که به رزق و روزی او افزوده شود. یعنی هیچ‌گاه در ذهنش این نیست که نعوذبالله کار زشتی انجام دهد، بلکه همیشه در ذهنش این است که کار خیر انجام دهد و اطاعت خدا کند. کسی که دلش می‌خواهد همیشه کار خوب کند، خدا روزی‌اش را زیاد می‌کند.
خیلی چیزها موجب زیادتی روزی می‌شود. مانند شکر نعمت. در قرآن کریم می‌فرماید: «لَإنِ شَکرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکمْ».[2]اگر شکرگزاری کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود. در ‌اینجا منظور از شکرِ نعمت، صرفِ نیت است. حتی لازم نیست «شکراًلله» و «الحمدلله» بگویی. در این روایت هم این‏طور است. همین‏که دلش می‏خواهد کارهای خوب و خداپسندانه کند،‌ ‌همین‏که در ذهنش هست، ‌این موجب می شود روزی اش زیاد شود.
«وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإِخْوَانِهِ وَ أَهْلِهِ مُدَّ فِی عُمُرِهِ» کسی که نسبت به برادران دینی‌اش و خاندانش، کار نیک انجام دهد، اثرش این است که طول عمر پیدا می‌کند.
بنابر این، سه چیز مطرح شد: 1- صدق لسان که روی عمل دو اثر دارد. ‌2- صدق نیت که نسبت به ازدیاد روزی مؤثر است. 3- کار نیک انجام دادن در ارتباط با دیگران که نسبت به طول عمر مؤثر است.

……………….
[1]. بحار الانوار، جلد75، صفحه 303.
[2]. سوره ابراهیم، آیه 7