در آیین ازدواج
با اینگونه زنان ازدواج مکنید
همانطور که اسلام اجازه شوهر دادن دختر را به چند طایفه از جمله فاسقان، سفیهان، بداخلاقان، مشروبخواران، نمى دهد، و حرمت و ارزش زن را با ممنوعیت ازدواج با این چند طایفه حفظ مى کند، به همین نسبت به جوانان مؤمن و باکرامت اجازه ازدواج با زنانى که واجد شرایط الهى و اسلامى نیستند نمى دهد.
روایات بسیار مهمى در این زمینه از مصادر وحى در معتبرترین کتب نقل شده، که به پاره اى از آنها اشاره مى شود، رسول خدا فرمود:
اِیّاکُمْ وَ تَزَوَّجَ الْحَمْقاءِ فَإِنَّ صُحَبَتَها ضَیاعٌ وَ وَلَدَها ضِباعٌ.[۱]
از ازدواج با زن کودن و دچار حماقت بپرهیزید که همنشینى با آنان تباهى عمر و فرزندش متجاوز و ستمکار است.
و نیز آن حضرت فرمود:
اِیّاکُمْ وَ خَضْراءَ الدِّمَنِ قیلَ یا رَسُولَ اللّهِ وَ ما خَضْراءُ الدِّمَنِ. قالَ: اَلْمَرْأَهُ الْحَسْناءِ فى مَنْبَتِ السُّوءِ.[۲]
از سبزه مزبله پرهیز کنید، پرسیدند سبزه مزبله کدام است؟ فرمود: زن زیباروى که در خانواده اى پست و بد و فرومایه بار آمده!
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
کانَ(صلى الله علیه وآله وسلم) یَقُولُ فى دُعائِهِ: اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِکَ مِنْ وَلَد یَکُونُ عَلَیَّ رَبّاً، وَ مِنْ مال یَکُونَ عَلَیَّ ضَیاعاً، وَ مِنْ زَوْجَه تُشیبُنى قَبْلَ أَوانِ مَشیبى وَ مِنْ خَلیل ماکِر.[۳]
رسول حق در دعایش به پیشگاه حضرت حق عرضه مى داشت: خداوندا به تو پناه مى برم از فرزندى که به جاى فرمانبرى از من فرمانگذار من باشد، و مالى که بدون سود تباه گردد، و زنى که مرا پیش از وقت « بر اثر کودنى و حماقت و بدخلقى » پیر کند، و دوستى که اهل مکر و حیله باشد.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
شِرارُ نِسائِکُمْ العُقَرَهُ، الدَّنِسَهُ، اللَّجُوجَهُ، الْعاصِیَهُ، الذَّلیلَهُ فى قَوْمِها، الْعَزیزَهُ فى نَفْسِها، الحَصانُ عَلى زَوْجِها، الهَلُوکُ عَلى غَیْرِهِ.[۴]
بى خیرترین زنان شما: زنان عقیم و زنانى که پاکیزگى را رعایت نمى کنند و لجباز و نافرمان و در دید فامیل پست، و در نظر خود عزیز، و نسبت به شوهر سرکش، و با دیگران رام و تسلیم هستند.
و آن جناب فرمود:
الشُّؤْمُ فى ثَلاثَهِ أَشْیاءَ فى الدّابَّهِ وَ الْمَرْأَهِ وَ الدّارِ فَأَمَّا الْمَرْأَهُ فَشُومُها غَلاءُ مَهْرِها وَ عُسْرُ وِلادَتِها وَ أَمَّا الدّابَّهُ فَشُومُها کَثْرَهُ عِلَلِها وَ سُوءُ خُلْقِها وَ أَمَّا الدّارُ فَشُومُها ضیقُها وَ خُبْثُ جیرانِها.[۵]
نامبارکى در سه چیز است:
در مَرکب، زن، و خانه. اما نامبارکى زن بالا بودن کابین و نازایى اوست، و نامبارکى مرکب زیادى بیماریها بدخو بودن (چموشى) آن است و نامبارکى خانه کوچکى و بدى همسایگان آن مى باشد.
وَ قالَ(صلى الله علیه وآله وسلم) شَرُّ الاَْشْیاءِ الْمَرْأَهُ السُّوءُ.[۶]
بدترین چیزها زن بد است.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود:
شَرُّ الزَّوْجاتِ مَنْ لا تُؤاتى.[۷]
بدترین همسر آن زنى است که ناموافق باشد.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:
اَلا اُخْبِرُکُمْ بِشِرارِ نِسائِکُمْ؟ الذَّلیلَهُ فى اَهْلِها، الْعَزیزَهُ مَعَ بَعْلِها، الْعَقیمُ الْحَقُودُ، الَّتى لا تَتَوَرَّعُ عَنْ قَبیح، الْمُتَبَرَّجَهُ اِذا غابَ عَنْها بَعْلُها، الْحَصانُ مَعَهُ اِذا حَضَرَ، لا تَسْمَعُ قَوْلَهُ، وَ لا تُطیعُ اَمْرَهُ، وَ اِذا خَلى بِها تَمَنَّعَتْ کَما تَمَنَّعَ الصَّعَبَهُ عِنْدَ رُکُوبِها، وَ لا تَقْبَلُ مِنْهُ عُذْراً، وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْباً.[۸]
بدترین زنانتان را معرفى نکنم؟ آنکه در فامیلش پست و بى مقدار، و نسبت به شوهرش فخر فروش، نازا، کینه توز، از کار زشت روى نگرداند، و در غیاب شوهر خود را زینت دهد، و در حضور وى بى پیرایه باشد، از شوهر اطاعت نکند، فرمانش را نپذیرد، در خلوت نسبت به خواسته شوهر تمکین نکند، عذر شوهر را نپذیرد، و از خطایش در نگذرد.
(النکاح سنتى فمن رغب عن سنتى فلیس منـى )
پی نوشتها
[۱]-بحار، ج ۱۰۳، ص ۲۳۲ ـ ۲۳۷.
[۲]-همان مدرک.
[۳]-ازدواج در اسلام/۷۵ ـ ۷۷.
[۴]-همان مدرک.
[۵]-بحار، ج ۶۴، ص ۱۹۸.
[۶]-مستدرک کتاب نکاح باب ۶ و ۸.
[۷]-همان مدرک.
[۸]-بحار، ج ۱۰۰، ص ۲۳۵.
منبع: بحارالانوار علامه مجلسى (ره)؛ ج ۱۰۳ ، ص ۲۲۰ »
امام علي(ع) در عهدنامه مالک اشتر، لزوم نظارت بر امور کارمندان را چنين يادآور مي شود: «رفتار کارمندانت را بررسي کن. ناظراني راست گو و وفا پيشه بر آنان بگمار که مراقبت و بازرسي پنهاني تو از کار آنان، سبب امانت داري و مهرباني آن ها با رعيت خواهد بود». منشور اخلاقي امام علي(ع) براي کارمندان و کارگزاران
1.نگهبان نفس خويش باش؛ 2.از سلام و تعارف و مهرباني به مردم کوتاهي مکن؛ 3.پر و بالت را براي مردم بگستران و با مردم گشاده روي و مهربان باش؛ 4.کاري که بر دوش توست طعمه نيست، امانتي است که بر دوشت نهادهاند؛ 5.بالاتر از خود را فرمان ببر، تا پايين تر از تو فرمانبردارت باشد؛ 6.کار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زيرا هر روز، کاري مخصوص به خود دارد؛ 7.بکوش تا هر کاري را در جاي خود و زمان مخصوص به خود انجام دهي؛ 8.با خدا، مردم و خويشاوندان انصاف را رعايت کن؛ 9.هرگز به خدمت هايي که انجام دادي، بر مردم منت مگذار؛ 10.در وعدهاي که به مردم دادي، خلف وعده مکن؛ 11.هرگز نيکوکار و بدکار را در نظرت يکسان قرار مده؛ 12.از همکاران نزديکت سخت مراقبت کن؛ 13.از حوادث گذشته تاريخ، براي آينده عبرت بگير.
امام رضا علیه السلام به حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام فرمودند :
ای عبدالعظیم !سلام مرابه به دوستانم برسان ؛
به آنها بگوراه نفوذ شیطان رابرخود ببندند !
آنهارابه سکوت وترک بگومگوی بی مورد فرمان ده !به آنها بگو هوای یکدیگر راداشته باشند وبه دیدار یکدیگر بروند که این کارموجب تقرب ونزدیک شدن به من است !بگو یکدیگر را بدنام نکنند وسرگرم اختلاف ودشمنی باهم نشوند ٬که هرکس چنین کند یاموجب خشم یکی از دوستان من شود ٬من قسم خورده ام که از خدا بخواهم اورادر دنیا به سخت ترین عذابها دچارکند ودر آخرت از زیان کارترین قرار دهد.
الاختصاص ص۲۴۷
عالم آل محمد (ص)، امام رضا عليه السلام فرمودند: «دانش گنجينه اي است که کليد آن پرسيدن است. پس بپرسيد که خداوند رحمتتان کند. زيرا در اين کار چهار گروه اجر و سود مي برند: کسي که مي پرسد، آن کس که مي آموزد، کسي که مي شنود و آنکه به او پاسخ مي دهد.»منبع: عيون
اخبارالرضا (ع)، 2/28
صدق لسان به چه معناست؟!
رُوِی عَن مُوسَی بنِ جَعفَرٍ(عَلَیهِمَا السَّلَامُ) قَالَ:
مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَکی عَمَلُهُ وَ مَنْ حَسُنَتْ نِیتُهُ زِیدَ فِی رِزْقِهِ وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإِخْوَانِهِ وَ أَهْلِهِ مُدَّ فِی عُمُرِهِ.[1]
ترجمه حدیث: روایت از موسی بن جعفر (صلوات الله علیه) منقول است که حضرت به هشام بن حکم فرمودند: ای هشام! هر که راستگو باشد، اعمال نیک او فزونی گرفته و اعمالش پاکیزه میگردد، و هر که خوشنیت باشد روزیاش زیاد میشود و هر که به برادران و به خانواده خود نیکوکار باشد عمرش زیاد میشود.
شرح حدیث: «مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَکی عَمَلُهُ». «صدق لسان» یعنی اینکه فرد مقید باشد دروغ نگوید و آنچه میگوید راست باشد. «زَکی» هم دو معنا دارد؛ هم به معنای افزایش است و هم به معنای پاکیزگی است.
بنابر این، راستگویی بر روی اعمال انسان دو اثر دارد: 1- بر اعمال نیک انسان میافزاید. 2- عمل انسان را هم پاکیزه میکند. یعنی عمل زشت از انسان سر نمیزند. چه بسا مراد امام کاظم(علیه السلام) هر دو معنا است.
«وَ مَنْ حَسُنَتْ نِیتُهُ زِیدَ فِی رِزْقِهِ». اگر نیت کسی از نظر درونی همیشه نیت خیر باشد و حسن نیت داشته باشد، این موجب میشود که به رزق و روزی او افزوده شود. یعنی هیچگاه در ذهنش این نیست که نعوذبالله کار زشتی انجام دهد، بلکه همیشه در ذهنش این است که کار خیر انجام دهد و اطاعت خدا کند. کسی که دلش میخواهد همیشه کار خوب کند، خدا روزیاش را زیاد میکند.
خیلی چیزها موجب زیادتی روزی میشود. مانند شکر نعمت. در قرآن کریم میفرماید: «لَإنِ شَکرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکمْ».[2]اگر شکرگزاری کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود. در اینجا منظور از شکرِ نعمت، صرفِ نیت است. حتی لازم نیست «شکراًلله» و «الحمدلله» بگویی. در این روایت هم اینطور است. همینکه دلش میخواهد کارهای خوب و خداپسندانه کند، همینکه در ذهنش هست، این موجب می شود روزی اش زیاد شود.
«وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإِخْوَانِهِ وَ أَهْلِهِ مُدَّ فِی عُمُرِهِ» کسی که نسبت به برادران دینیاش و خاندانش، کار نیک انجام دهد، اثرش این است که طول عمر پیدا میکند.
بنابر این، سه چیز مطرح شد: 1- صدق لسان که روی عمل دو اثر دارد. 2- صدق نیت که نسبت به ازدیاد روزی مؤثر است. 3- کار نیک انجام دادن در ارتباط با دیگران که نسبت به طول عمر مؤثر است.
……………….
[1]. بحار الانوار، جلد75، صفحه 303.
[2]. سوره ابراهیم، آیه 7