خبرگزاری دانشجو، پگاه پرهون؛ خانواده نهادی است مقدس و بیبدیل که حیات و سعادت جامعۀ بشری وابسته به آن است. سلامت روانی و جسمانی افراد جامعه تأمین نمیشود؛ مگر آن که خانوادههایی متعالی، سالم، بالنده، متعادل و صالح داشته باشیم. مردم جهان، رویدادهای خانوادگی را مهم ترین و ارزشمندترین جنبۀ زندگی خود معرفی میکنند. ما در خانواده به دنیا میآییم و بیشترین سالهای کودکی و نوجوانی خود را با خانوادهمان سپری میکنیم و در خانواده با جهان هستی آشنا میشویم. بدون تردید اعضای خانواده (زن و شوهر، پدر و مادر و فرزندان) به آموزش نیاز دارند.
اکنون در عصر جهانی شدن و پیچیدگی ارتباطات و رسانهها هستیم که رسانه ملی با هدف آموزش خانوادهها در زمینههای مختلف به فعالیت و برنامهسازی میپردازد. برنامههایی که در قالب آموزش و سرگرمیِ زنانِ خانهدار و خانوادهها تولید و به صورت زنده پخش میشوند از جمله برنامه های سیمای خانواده، عصر خانواده، به خانه برمیگردیم و برنامههایی که از کانالهای استانی با همین موضوع پخش میگردد.
اینها تلاشهایی است که سازمان صدا وسیما برای جذب مادران و افراد خانواده میکند و به گونهای نیز موفق بوده است. با گذشت زمان خانوادهها به مشاوره و برای سلامت روانی افراد خانواده نیازمند آموزش هستند. خانواده هم یک نهاد آموزشی است و هم خود به آموزش نیاز دارد.
تأثیرگذاری تلویزیون بر نهاد خانواده از یک سو و حساسیت به وجود ارزشهای اسلامی در خانواده موجب شده است که پیامهای تلویزیونی با تأکید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرند؛ گرچه رسانهی ملی به دلیل اینکه به نوعی صدای نظام جمهوری اسلامی قلمداد میشود، سعی داشته است ارزشهای دینی را به مخاطبان خود منتقل کند و در مقایسه با برنامههای تلویزیونی دیگر کشورهای اسلامی، برنامههای عفیفانه تری براي خانواده متعالي ارائه دهد، اما عملکرد آن در حوزهی خانواده انتقادهایی را نیز متوجه خود کرده است. هدف از خانواده متعالی، معرفی نوعی خانواده مطلوب است که بر پایه ارزشها، موازین و هنجارهای مکتب اسلام تشکیل و بنا نهاده شده باشد.
در برنامههای آموزش خانواده، توجه به نیازها، انتظارها و تاکید بر آموزش مهارتهای اساسی، مهارتهای زندگی، مهارتهای ارتباطی و مهارت تربیت فرزند از جایگاه برجستهای برخوردار است. صدا و سيما بايد در زمينه ارائه الگوي مطلوب مادر سالم و همسري توانمند، كوشا باشد. این سازمان بايد با توجه به شرايط فرهنگي و اجتماعي خانوادههاي ايراني به سمت تعالي فرهنگ خانواده با استفاده از معارف ديني و اسلامي ايراني قدم بردارد.
جامعهای سالم است که افراد جامعه نه تنها از نظر جسمی بلکه از لحاظ روانی نیز سلامت باشند و سلامت روان در خانواده و جامعه بیشتر نمود دارد. رسانه ملی میتواند در کنار موضوعاتی چون تغذیه سالم، به موضوعات دیگری مثل سلامت روان افراد خانواده و ارائه راهکار های رفتاری به مخاطبان بپردازد. شکل گیری خانوادههای متعالی، در گرو دانایی آنان در زمینۀ دانش روانشناسی و دانشهای وابسته است.
انتظار میرود رسانه ملی به آموزش و ارتقای سطح آگاهی اعضای خانواده دربارۀ نقشها و وظایف خانواده، برای آگاهی از کم وکیف و چگونگی شکل گیری رفتار در خانواده، برای آگاهی از ریشهها و علتهای ناهنجاریهای رفتاری و عاطفی، برای چاره جویی، درمان، اصلاح و پیش گیری از بروز آسیب ها و نابه سامانی های اخلاقی، بهسازی محیط زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی، پیش گیری از به بوجود آمدن آسیب های خانوادگی و طلاق بپردازد.
پگاه پرهون - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات دانشگاه صدا و سیما
وارد یک فروشگاه زنجیرهای میشوم که چندماه بیشتر از افتتاحش نگذشته است.
طبقههای زیبا، پراز اجناس مختلف از پفک تا شیر و گلاب و اسباب بازی.
در کنار هر قفسه خانمی ایستاده که در مورد محصولات درون قفسهها توضیح میدهد و در انتخاب به من کمک میکرد.
در دلم گفتم چقدر خوب که بیشتر کارکنانش خانم هستند و جو را برای امثال من مهیا میکند که به راحتی انتخاب کنم، نمیدانم در کجای بحث بود که از خانم فروشنده پرسیدم شما چگونه در اینجا مشغول به کار شدید؟
مقنعهی سورمهای رنگش را با دو دستش مرتب کرد با دوتا نیم سرفه صدایش را صاف کرد و گفت؛ خیلی سخت، اول باید سابقه کار میآوردیم بعد از اینکه در مصاحبهشان قبول شدیم از ما خواستند که یک چک سی میلیون تومانی بیاورید، هنوز کلامش قطع نشده بود با تعجب گفتم: چک آوردید!؟
گفت: بله
سوالات گوناگونی ازش پرسیدم و گفتم؛ پس حتما بیمه و مزایای بیشتری به شما تعلق میگیرد.
گفت: نه، اصلا ما استخدام و به عنوان رسمی نیستیم و بیمه هم نداریم و قرار دادمان به صورت یکساله هست و این چک ۳۰میلیون تومانی هم بابت ضمانتی که در این یکسال اجازه نداریم شغلمان را رها کنیم و در همه صورت در پستمان حاضر شویم.
پرسیدم از ساعت چند بر سرکار میآیید؟
گفت: ما دو شیفیت داریم هفتهای از ساعت ۷/۳۰دقیقه صبح تا ۱۵/۳۰بعد از ظهر و هفتهای از ساعت۱۵/۳۰ دقیقه تا ۱۲شب، که حتی سر پستمان اجازه نشستن هم نداریم و تمام مدت باید بایستیم برای ماهیانه ۵۰۰هزارتومان .
با چرخش چشمانم، نگاهی به سرتاپای خانم کردم و پرسیدم این مقدار حقوق برای جامعه کنونی کم نیست؟
گفت: البته که کم هست اما همین که به عنوان یک زن در اجتماع حضور داریم و از جایگاه اجتماعی برخورداریم خودش برایمان از خانهنشینی بهتر است.
تشکر کردم و اجناس خریداری شده را برداشتم واز فروشگاه خارج شدم اما هنوز به شنیدههایم فکر میکردم.
تحلیل چک۳۰میلیون تومانی بابت اینکه اگر خسته شدی یا هر مشکلی دیگر، اما حق نداری شغلت را رها کنی و تا پای مرگ در پست کاریت حاضر شوی واگر شغلت را رها کردی باید این چک ۳۰میلیونتومانی را پاس کنی، این کسی که نیازمند ماهانه ۵۰۰هزارتومان است هرگز نمیتواند مبلغ این چک را پاس کند!
این یعنی یک نوع بردهداری اما به سبک نوین!
ما در تریخ انواع بردهداری را خواندهایم که چقدر انسانهای ضعیف برای گذراندن روزگار خود مجبورند این قوانینی که توسط کارفرما وضع میشود را بپذیرند.
ناگهان به فکر، تفکرات فمینیستیها افتادم که دم از جایگاه اجتماعی زنان میزنند!
نکند متفکران غربی فکر کردهاند با این کار توانستهاند از جایگاه زنان در اجتماع دفاع و زنان را در جایگاه اجتماعی بالایی برخوردار کنند و حضور زنان را در جامعه پررنگ کردهاند.
نمیدانم اسمش بردهداری به سبک نوین قرار دهم یا جایگاه اجتماعی زنان، زنانی که باید در خانه همسری و مادری کنند اما با یک چک ۳۰میلیون تومانی مجبور به قبول جایگاه اجتماعی میکنند؟
کجاست آن عزت و احترامی که برای زنان باید قائل شد؟!
کودکان در خیالات و تصورات که از تلویزیون و اینترنت سرچشمه گرفته است زندگی میکنند.
درحال حاضر، تجربیات دوران کودکی و ساختار خانواده مانند گذشته نیست، زیرا هردو تحت تاثیر پیدایش فرهنگ پسامدرن تغییر یافته اند.
همچنین به تدریج، ساختار خانوادگی جدید و بسیار پیچیدهای که دیوید الکیند روانشناس غربی آن را خانواده آغازین مینامد. جایگزین خانواده هسته ای سنتی که متشکل از پدر، مادر و دو یا سه فرزند می شود.
در طی نیم قرن گذشته،تغییرات بارزی که در شیوه های ادراک، ارزش گذاری و احساس نسبت به خود و جهان اطرافمان صورت گرفته است.
تلویزیون، به دلیل دستیابی آسان کودکان به آن به سه شیوه خط حایل میان کودکی و بزرگسالی را از میان برده است؛ نخست، به این دلیل که تلویزیون هیچ گونه دستورالعملی برای درک و استنباط برنامههای خود به مخاطب ارایه نمیدهد.
دوم،اینکه تلویزیون انتظارات و توقعات پیچیدهای را بر ذهن یا رفتار مخاطبان خود تحمیل نمیکند.
سوم، اینکه تلویزیون میان مخاطبان خود قایل به تفکیک نمی شود.
مفهوم کودک به عنوان موجودی بی گناه و جدا از واقعیتهای خشن وتلخ دوران بزرگسالی، کمتر مصداق دارد.
مفهوم کودک در دوران معاصر تحت تاثیر تغییر ساختار خانواده ها ومتاثر از رسانهها، تغییر یافته است.
در گذشته افراد برای دسترسی به اطلاعات خصوصی مندرج در کتب، مجبور بودند خواندن را یاد بگیرند.
امروزه، تلویزیون اطلاعات بسیاری را به سهولت در زمینه خشونت و مسائل مربوط به بزرگسالان در اختیار کودکان قرار میدهد.
اکنون از شبکههای تلویزیونی، فیلمهایی نامناسب و زیان باری برای کودکان پخش میشود و ارایه دهندگان چنین فیلمهایی فقط به این اکتفا می کنند که در ابتدای فیلم چنین عباراتی را درج نمایند.«به دلیل محتوی و موضوع فیلم، نظارت والدین توصیه میشود.»اینترنت وشبکه های جهانی تارنماها نیز اطلاعات بسیاری را که کودکان بطور سنتی در گذشته به آن دسترسی نداشتند، در اختیار آنها قرار می دهد.
درحال حاضر، به دلیل مقررات آسان و ارفاق آمیز، کودکان و نوجوانان به سهولت از طریق ماهواره، تلویزیون های کابلی، نوارهای ویدیویی، سیدیها و دیویدی ها، به فیلمهای حاوی مسایل جنسی و صحنه های خشونت آمیز دسترسی دارند.
تحول دوران کودکی و نوجوانی به سبب تحولات خانواده ها،محیط کار ورسانههای جمعی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.
کودکان و نوجوانان جامعه معاصر، تا حد زیادی تجربیات متاثر از فراواقعیت را جایگزین واقعیت کردهاند و برای آنها، مدلهای مجازی و شبیه سازیها به مثابه جهان طبیعی است. بنابراین فراواقعیت جایگزین واقعیت شده است.
در دنیای امروز رسانهها، مصادیق متعددی یافت میشود که در آن نمی توان خط حایل بین واقعیت و تخیل را به خوبی درک نمود.
یادداشت نویس: پگاه پرهون
منبع: مقاله لطمه به واقعیت در جهان کودکان و نوجوانان معاصر ،ایوجین آف. پروونز
آیین همسرداری حضرت زهرا (سلام الله علیها).
یک همسر ایده آل برای گرم نگه داشتن کانون خانواده باید دارای ویژگی هایی باشد مانند: مهربان و ایثارگر باشد. دیگران را بر خود مقدم بدارد با سختی های زندگی و ناملایمات آن بسازد و با لبخند شادی آفرین خود، تاریکی حزن و اندوه را از دل شوهر بزداید.
در این رابطه به سخنان حضرت فاطمه سلام الله علیها باید نظر دوخت. در یکی از صبحگاهان امام علی علیه السلام فرمود: فاطمه جان! آیا غذایی داری تا گرسنگی ام برطرف شود؟
حضرت پاسخ دادند: نه؛ سوگند به خدایی که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزید، دو روز است در منزل غذای کافی نداریم. آن چه بود به شما و فرزندانم “حسن و حسین” دادم و خود از غذای اندک موجود، استفاده نکردم.
امام با تاسف فرمود: فاطمه جان چرا به من اطلاعی ندادی، تا به دنبال تهیه غذا بروم؟
حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند: ای با الحسن من از پروردگار خود حیا می کنم چیزی را از تو درخواست نمایم که تو توان و قدرت انجام آن را نداری.
(تفسیر برهان، ج1، ص282؛ بحار ، ج37، ص103
دل نوشته ای که جواز خواندنش برای شما صادر شده است
هفته گذشته دل و رمق هیچ چیز و هیچ کس رو نداشتم. ساعت 4:30 تا6 کلاس داشتم بهونه تعطیل کردن کلاس بنده خدا رو که دیروز امتحان داشت رو نداشتم… تا برگشتم خونه دیدم خونواده منتظر من هستند که بریم بیرون. من که پایه ثابت همه تفریحات و بیرون زدن ها هستم. گفتم حسش نیست شما برید من یکم خلوت میخوام.
… خلاصه یه یک و ساعت و نیمی وقت داشتم تا خواهرم برسه یه کم با خودم خلوت کنم. ساعت هفت و نیم زنگ زدم خواهرم گفتم : کجایی؟ گفت تو راه خونه هستم. گفتم پس منم آماده میشم یه کم بریم قدم بزنیم.
یکی از نعمتهایی ک خدا بهم داده، نعمت خواهره اونم از جنس مهربونش… وون لحظه ب شدت در کنار خواهرم به قدم زدن احتیاج داشتم.
اتفاقا حرفی هم نداشتم برای زدن همین که در کنارم بود برام دنیایی از آرامش داشت…
همین طور که آرام آرام می رفتیم به مغازه ای رسیدیم. خواهرم گفت ببین این ظرفهای کودک چقدر قشنگ هستند. گفتم الان میرم میپرسم قیمتش چقدر هست…
تا اومدم قدم از قدم بردارم من و خواهرم هر دوتایی چشممون به وسیله ای توی ویترین خورد که نوشته بود ” میوه خشک کن” در کنارش وسیله ای دیگر بود که اونم “سالاد درست کن” بود… من و خواهرم با تعجب به هم نگاه می کردیم…
تو راه برگشت خواهرم گفت: داءم برای راحتی زندگی خرج میکنم تا وقتی زیاد بیاریم اما من نمی دونم با این وقتهایی ک می خریم چکار میکنم؟!
گفتم: راست میگی اما من دارم به قضیه دیگه فکر میکنم ک ما با دو چیز برای خرید احتیاج به بصیرت داریم یکی خرید کالای ایرانیه و دیگری خرید ضروری زندگی…
خواهرم گفت چقدر دخترهای تازه عروس می شناسم که حتی بلد نیستند از بعضی وسایل استفاده کنند اما خووادشون رو مجبور میکنند که براشون خرید کنند و آخرش ته کابینت باید خاک بخوره…